Rodzaje instalacji antenowych - systemy rozdzielcze AIZ

Rózne są sposoby rozdzielania sygnałów antenowych w celu doprowadzenia ich do abonenta. Rozróżnia się przy tym proste systemy z jednoprzewodowym doprowadzeniem sygnałów do abonenta lub czasami - przy transmisji sygnałów satelitarnych w paśmie pierwszej p.cz. - również tzw. systemy podwójne (dwuprzewodowe), z możliwościami zdalnego przełączania. Przy szczególnych programach z obowiązkiem opłat mogą być wbudowywane także plombowane filtry, jeżeli taki program nie jest pożądany i opłacany przez abonenta (Pay-TV). Tutaj zajmiemy się prostymi systemami jednoprzewodowymi.

Przy projektowaniu i budowie antenowej instalacji rozdzielczej należy pamiętać, że tzw. przewody główne muszą być na końcu (ostatni abonent) zamykane rezystancją zakończeniową odpowiednio do impedancji charakterystycznej kabla (75ohm). Przy braku takiego rezystora, fala się odbija i powstaje nieregularny rozkład napięcia (fala stojąca) zależny od częstotliwości wzdłuż przewodu głównego. Prowadzi do znacznych zakłóceń w instalacji. Sieć dystrybucyjna antenowej instalacji zbiorowej jest zwana również siecią abonencką lub siecią domową.

Instalacja antenowa typu gwiazda

System połączeń gwiazdowych (instalacja typu gwiazda) sygnałów antenowych ma poważne zalety i zdobywa coraz bardziej na znaczeniu (rys.1).

Rys.1. Instalacja typu gwiazda do rozprowadzania sygnałów antenowych
Instalacja typu gwiazda do rozprowadzania sygnałów antenowych

Instalacja typu gwiazda jest w stanie przenosić wszystkie występujące zakresy częstotliwości włącznie z pierwszą p.cz. satelitarną. Pomimo - jak wydaje się na pierwszy rzut oka - wysokich kosztów instalacja gwiaździsta oferuje cały szereg zalet. Każdy abonent jest zasilany bezpośrednio z punktu centralnego. Zakłócenia spowodowane przez manipulacje w instalacji, np. przy innych gniazdach antenowych, są wykluczone. Uszkodzenie lub zniszczenie gniazda w systemie gwiaździstym nie szkodzi innym abonentom. Takiej zalety nie ma instalacja antenowa przelotowa.

W przypadku podłączenia do przyłącza telewizji kablowej taki system rozdziału bardzo ułatwia doprowadzanie różnych pakietów programowych do poszczególnych abonentów. Wystarczy tylko założyć w miejscu rozdziału sygnałów odpowiednie filtry. System gwiazdowy umożliwia ponadto ewentualne wykorzystanie kanału zwrotnego.

Nie bez znaczenia jest również fakt, iż w systemie gwiazdowym stosuje się tylko jeden typ gniazd antenowych. Jest to poważna zaleta zarówno przy wykonywaniu instalacji, jak też i przy późniejszej konserwacji. System gwiazdowy jest zatem rozwiązaniem przyszłościowym i godnym ze wszech miar polecenia.

Instalacja antenowa przelotowa

System przelotowy rozprowadzania sygnałów antenowych jest określany również jako metoda szeregowa i jest najtańszym sposobem wykonywania instalacji. Jest to jednak instalacja, przy której niewłaściwe ingerencje lub uszkodzenia mają najpoważniejsze oddziaływania zakłócające. Uszkodzenia mogą być powodowane również w sposób nieświadomy, np. przy remontach mieszkań. Uszkodzenie pierwszego gniazdka w szeregu może wyeliminować odbiór sygnału we wszystkich następnych gniazdkach. Skutkiem jest najczęściej kosztowne poszukiwanie uszkodzenia przy nie zawsze łatwym dostępie do poszczególnych mieszkań. Stąd najczęściej preferuje się system gwiazdowy. Jednak z drugiej strony - z powodu korzystnej sytuacji kosztowej - instalacja antenowa przelotowa nie może być w żadnym przypadku wykluczona. Na rys.2 przedstawiono schemat rozprowadzenia sygnałów z gniazdami w systemie przelotowym.

Rys.2. Instalacja antenowa z gniazdami abonenckimi w systemie przelotowym
Instalacja antenowa przelotowa z rozgałęźnikiem 3-krotnym

Technicznym ograniczeniem systemu przelotowego są duże długości przewodu głównego. Powodować to może niedopuszczalnie dużą różnicę poziomów między gniazdkiem ostatnim i pierwszym. Na te problemy napotyka się często przy obliczaniu instalacji szeregowej. Przy kilku gniazdach problem jest rozwiązywany poprzez stosowanie gniazd antenowych o różnych wartościach tłumienności sprzężenia.

Przy dużych odległościach i wymaganej dużej ilości gniazd należy dokonać podziału zbyt długich przewodów głównych na kilka krótszych. Sygnał do nich powinien być doprowadzany oddzielnie z rozgałęźnika lub odgałęźnika. W praktyce nie należy montować więcej niż 5-6 gniazd w jednym szeregu. Przy większej ilości dodatkowym problemem staje się również rosnący współczynnik fali stojącej.

Instalacja antenowa odgałęźna

System odgałęźny - podobnie jak gwiazdowy - ma tę zaletę, że wzajemne zakłócenia abonentów między sobą są wykluczone. Na rys.3 pokazano schemat podstawowy instalacji odgałęźnej przeznaczonej do zasilania abonentów z odgałęźnikami mającymi odpowiednio różne tłumienności sprzężenia w celu wytworzenia prawie jednakowego poziomu na gniazdkach abonenckich. Jako przykład odgałęźników podano tutaj odgałęźniki dwukrotne z systemem złącz easyF firmy Televes.

Rys.3. Schemat instalacji antenowej odgałęźnej
Instalacja antenowa odgałęźna na odgałęźnikach dwukrotnych serii easyF Televes

Gniazda antenowe są tzw. gniazdami końcowymi, jak przy systemie połączeń gwiazdowych. Widać, że w taki sposób są możliwe bardzo różne warianty instalacji. Dlatego też takie rozwiązania są dosyć często spotykane w praktyce. W stosunku do parametrów transmisyjnych obowiązują takie same wskazówki, jak przy systemie gwiazdowym i przelotowym.

W praktyce system odgałęźny jest stosowany jednak coraz rzadziej, chociażby ze względu na ograniczenia dotyczące możliwości stosowania kanału zwrotnego i filtrowania pakietów programowych.

Systemy mieszane w instalacji antenowej

Różnorodne kombinacje trzech wspomnianych wyżej rozwiązań podstawowych są najczęściej stosowanymi w praktyce systemami rozdzielczymi w instalacjach antenowych. W zależności od potrzeb mogą być stosowane konkretne rozwiązania, które poprzez łączenie wykonań podstawowych mogą być odpowiednio kształtowane i rozszerzane. Na rys.4 pokazano zasadę budowy sieci z przelotowym przewodem głównym i odgałęźnymi przewodami (pionami), w torach których są umieszczone gniazda abonenckie w systemie przelotowym.

Rys.4. Instalacja antenowa mieszana z liniami przelotowymi i odgałęźnymi
Instalacja antenowa mieszana

Na rys.5 przedstawiono schemat ideowy przykładowej instalacji o strukturze drzewa, która może być stosowana np. w hotelach lub innych podobnych budynkach. W tego typu instalacjach można oczywiście stosować rozgałęźniki o innej ilości wyjść.

Rys.5. Instalacja antenowa o strukturze drzewa z pionami przelotowymi
Instalacja antenowa o strukturze drzewa

Tutaj można nie obawiać się szkodliwych ingerencji w instalację, bowiem jest mało prawdopodobne, aby komuś postronnemu chciało się wstawiać dodatkowe gniazda antenowe w hotelu. Gdyby zaś nawet nastąpiła jakaś awaria lub dewastacja, to przecież dostęp do takich pomieszczeń jest bardzo łatwy.

Autor: Aleksy Kordiukiewicz