Multiswitche satelitarne

Co to jest multiswitch?

Multiswitch satelitarny jest urządzeniem, które razem z konwerterem satelitarnym typu Quattro służy do dystrybucji sygnałów telewizji satelitarnej pochodzących z pojedynczej anteny do wielu odbiorników TV-SAT. Tak jest w najprostszym przypadku. Możliwe jest również rozprowadzanie sygnałów satelitarnych pochodzących na przykład z dwóch niezależnych anten do poszczególnych abonentów. Dzięki stosowaniu multiswitchów wybór sygnałów satelitarnych jest przeprowadzany niezależnie dla każdego odbiornika.

W celu wyjaśnienia sposobu działania multiswitcha należy przyjrzeć się schematowi konwertera satelitarnego Single.

Schemat blokowy konwertera satelitarnego LNB
Schemat blokowy konwertera satelitarnego LNB

Nieco inaczej rzecz sie ma w konwerterze Quattro. Tutaj sygnały HH, HL, VH i VL są doprowadzane bezpośrednio do 4 wyjść. Analizując powyższy schemat można przyjąć, że w konwerterze Quattro nie ma po prostu przełącznika 4x1 i następującego po nim wzmacniacza p.cz. Po przemianach częstotliwości otrzymuje się w konwerterze sygnały HH, HL, VH i VL. W konwerterze Single na wyjście jest doprowadzany w danej chwili tylko jeden z tych sygnałów. O wyborze konkretnego sygnału decyduje tuner satelitarny, który steruje przełącznikiem 4x1.

Sposób działania multiswitcha został przedstawiony na poniższym rysunku. Sygnały HH, HL, VH i VL z czterech wyjść konwertera Quattro są doprowadzane do analogicznych wejść multiswitcha.

Zasada działania multiswitcha satelitarnego
Zasada działania multiswitcha satelitarnego

Oprócz wejść satelitarnych multiswitche mają dodatkowe wejście dla sygnałów naziemnych. Do tego wejścia może być podłączone wyjście zwrotnicy antenowej lub wielozakresowego, czy wielokanałowego wzmacniacza antenowego. W ten sposób można wprowadzać do instalacji antenowej sygnały stacji radiowych UKF oraz sygnały telewizji naziemnej DVB-T. Mogą to być również sygnały pochodzące na przykład z sieci telewizji kablowej lub z modulatorów. Dystrybucja sygnałów telewizji satelitarnej TV-SAT i naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T z wykorzystaniem multiswitchów jest obecnie coraz częściej stosowanym wariantem okablowania budynków.Następnie te sygnały są rozdzielane do przełączników 4x1 działających analogicznie, jak w przypadku konwertera Single. Na każdym wyjściu abonenckim multiswitcha jest zamontowany taki przełącznik. Na podstawie danych otrzymywanych z tunera satelitarnego przełącznik wybiera odpowiedni sygnał i przekazuje go na wyjście. Każdy odbiornik TV-SAT podłączony do wyjścia multiswitcha otrzymuje sygnały w taki sposób, jakby był podłączony do konwertera Single własnej anteny satelitarnej. Podobnie rzecz się ma w przypadku większej ilości wejść satelitarnych.

Instalacja multiswitchowa

Na poniższym rysunku przedstawiono schemat instalacji antenowej z multiswitchem, w której oprócz sygnałów satelitarnych można przesyłać również sygnały radiowe UKF-FM oraz sygnały naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T.

Instalacja multiswitchowa - zasada działania

Instalacja multiswitchowa - zasada działania

Sygnały z anteny służącej do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej są doprowadzane do zwrotnicy antenowej. Podobnie rzecz się ma z sygnałami pochodzącymi z anteny radiowej UKF. Do zwrotnicy antenowej mogą być też oczywiście doprowadzane sygnały radia cyfrowego DAB. Zsumowane sygnały z wyjścia zwrotnicy antenowej są doprowadzane do odpowiedniego wejścia multiswitcha. Jeżeli poziomy odbieranych sygnałów naziemnych są zbyt małe, to w miejsce zwrotnicy należy zastosować wzmacniacz antenowy.

Konwerter satelitarny QUATTRO ma 4 niezależne wyjścia:
10,7-11,7GHz z polaryzacją V,
10,7-11,7GHz z polaryzacją H,
11,7-12,7GHz z polaryzacją V,
11,7-12,75GHz z polaryzacją H.
Wszystkie te sygnały są doprowadzane do odpowiednich wejść satelitarnych multiswitcha.

Na każdym wyjściu multiswitcha pojawia się sygnał sumacyjny. Składa się on z wybranego przez podłączony odbiornik satelitarny jednego z czterech sygnałów wyjściowych konwertera QUATTRO i zsumowanych sygnałów radia FM i DAB oraz naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T.

W gnieździe antenowym sygnał sumacyjny jest selektywnie rozdzielany do poszczególnych wyjść. Wyjścia radiowe i telewizyjne działają, jak w klasycznym gnieździe antenowym. Wyjście satelitarne przenosi dodatkowo napięcie stałe 14/18V oraz sygnały sterujące 22kHz i DiSEqC od odbiornika satelitarnego do multiswitcha. W ten sposób multiswitch wie, który z czterech sygnałów ma podać na wyjście.

Instalacje z multiswitchami stają się standardem w domach jednorodzinnych, pensjonatach itp. Najczęściej spotyka się w praktyce multiswitche z 4 i 8 wyjściami. Chociaż dostępne są również przełączniki z 12, 16 i więcej wyjściami. Multiswitche są bardzo często urządzeniami aktywnymi (wzmacniają sygnały, zwłaszcza w zakresie sygnałów satelitarnych, co kompensuje tłumienie toru przesyłowego i rozdziału.

Nowe generacje multiswitchów są przeznaczone do przesyłania kompletnych ofert programowych w postaci sygnałów naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T i cyfrowej telewizji satelitarnej DVB-S. Małe wartości tłumienia przejściowego umożliwiają realizację większych instalacji. Dzięki efektywności tych systemów można ekonomicznie podłączyć do sieci nawet do 200 abonentów. Zastosowanie tej techniki umożliwia wprowadzenie do instalacji sygnałów w zakresie częstotliwości od 47 do 2150MHz, czy nawet do 2400MHz.

Zdalne zasilanie konwerterów często jest realizowane z podłączonych tunerów. Jednakże w celu zapewnienia nieprzerwanego odbioru programów naziemnych (przy wyłączonych tunerach satelitarnych) wskazane jest stosowanie zasilacza zewnętrznego. Zasilacz zewnętrzny zwiększa ponadto niezawodność systemu. Zważywszy na fakt przesyłania sygnałów satelitarnych w zakresie 950-2150MHz muszą być stosowane przewody współosiowe wysokiej jakości charakteryzujące się niskim tłumieniem i wysokim współczynnikiem ekranowania.

Rodzaje multiswitchów

Multiswitche 4-wejściowe zapewniają możliwość niezależnego wyboru np. H/V pasma górnego i H/V pasma dolnego. Zapewniają one zatem odbiór wszystkich programów z jednego satelity. W praktyce częściej spotyka się multiswitche 5-wejściowe z różną ilością wyjść. Oprócz czterech wejść sygnałów satelitarnych jest jeszcze wejście na sygnały telewizji naziemnej. Multiswitch dodaje do poszczególnych sygnałów satelitarnych sygnały radia i telewizji naziemnej DVB-T.

Multiswitch 5-wejściowy 5x4 7136 Televes
Multiswitch pięciowejściowy 5x4 7136 Televes

I tak przedstawiony na powyższej fotografii multiswitch 5-wejściowy ma 4 wejścia satelitarne pracujące w zakresie częstotliwości 950-2400MHz i 1 wejście dla sygnałów RTV w zakresie 47-862MHz (obejmuje zatem sygnały radiowe FM i DAB oraz sygnały naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T). Sygnały satelitarne są wzmacniane o 5dB, zaś sygnały RTV podlegają tłumieniu 3dB (w celu uniknięcia przesterowań).

Powszechnie dostępne są również multiswitche 9-wejściowe, które umożliwiają niezależny odbiór płaszczyzn H/V pasma górnego i H/V pasma dolnego z dwóch satelitów oraz sumowanie sygnałów radia i telewizji naziemnej.

Multiswitch 9-wejściowy 9x8 7438 Televes
Multiswitch dziewięciowejściowy 9x8 7438 Televes

Sterowanie przełącznikami jest realizowane z odbiornika satelitarnego przez kabel w.cz. za pomocą napięcia zasilającego konwertery 14/18V oraz za pomocą sygnału przełączającego 0/22kHz. W przypadku multiswitchów 9-wejściowych w grę wchodzi jeszcze sterowanie DiSEqC.

Czasami spotyka się również multiswitche 13-wejściowe (3 satelity + sygnały naziemne) oraz multiswitche 17-wejściowe (4 satelity i sygnały naziemnej). Są one jednak spotykane stosunkowo rzadko.

Przy większych ilościach użytkowników stosuje się multiswitche kaskadowe. Łączy się je szeregowo, jeden za drugim. Sygnały z wyjść odgałęźnych są doprowadzane do abonentów. Sygnały z wyjść przelotowych są doprowadzane do następnego multiswitcha. Jest to korzystne rozwiązanie zwłaszcza w przypadku budynków wielokondygnacyjnych. Dzięki na przykład zastosowaniu multiswitcha na każdej kondygnacji, zmniejsza się odległość od jego wyjścia do tunera satelitarnego.

Multiswitch kaskadowy 9x9x8 7340 Televes
Multiswitch kaskadowy 9x9x8 7340 Televes

Multiswitch kaskadowy 9x9x8 jest przeznaczony do sumowania sygnałów z dwóch satelitów i naziemnego sygnału RTV analogowego lub cyfrowego. Mogą to być również sygnały z wyjść przelotowych innego multiswitcha kaskadowego. Na 8 wyjściach abonenckich uzyskuje się zsumowany sygnał RTV i SAT, który można przesłać do 8 niezależnych odbiorników. 9 wyjść przelotowych służy do kaskadowego połączenia z kolejnym multiswitchem.

Przykładem ciekawego i nietypowego rozwiązania jest multiswitch 5x5x4 EasyF 7190 Televes. Jest to urządzenie konfigurowalne, które może pracować zarówno jako multiswitch końcowy, jak i jako multiswitch kaskadowy. Umożliwia oczywiście sumowanie sygnałów z satelity i sygnału MATV analogowego lub cyfrowego. Na 4 wyjściach multiswitcha uzyskuje się zsumowany sygnał MATV i SAT, który można przesłać do 4 niezależnych odbiorników oraz do 5 wyjść do kaskadowego połączenia z kolejnym multiswitchem. Tłumienność odgałęzienia jest ustawiana za pomocą przełączników DIP.

Multiswitch satelitarny 5x5x4 EasyF 719001 końcowy/kaskadowy Televes
Multiswitch satelitarny 5x5x4 EasyF 719001 końcowy/kaskadowy Televes

Dzięki temu za pomocą jednego typu urządzenia można zbudować instalacje wielopiętrową i wieloużytkownikową. Przy większych instalacjach może się okazać konieczne stosowanie wzmacniacza 7191 Televes. Naley podkreślić jednak, iż małe straty przejścia umożliwiają wstawianie tego multiswitcha do instalacji już istniejących i uzyskiwanie w ten sposób dodatkowych wyjść.

Gniazda antenowe do instalacji multiswitchowych

Rozdział sygnałów radia i telewizji naziemnej DVB-T oraz telewizji satelitarnej TV-SAT jest dokonywany w gnieździe u abonenta. Takie gniazdo ma wyjście satelitarne (SAT), telewizyjne (TV) i radiowe (R). Wyjście satelitarne musi przenosić napięcie stałe 14/18V oraz sygnały sterujące 22kHz i DiSEqC od odbiornika do multiswitcha lub konwertera.

Gniazdo antenowe przeznaczone do instalacji multiswitchowej łączy sieć rozprowadzającą sygnały radia i telewizji naziemnej oraz sygnały satelitarne z urządzeniami służącymi do odbioru tych sygnałów. Na poszczególnych wyjściach gniazda są do dyspozycji odfiltrowane sygnały radiowe, telewizyjne i satelitarne. Do każdego gniazda można więc podłączyć równocześnie odbiornik radiowy, telewizor i tuner satelitarny.

Gniazda antenowe satelitarne

Gniazdo abonenckie z wyjściem satelitarnym 5246 Televes
Gniazdo antenowe 5246 Televes

Gniazdo abonenckie z wyjściem satelitarnym SSD 2-00 AXING
Gniazdo antenowe SSD 2-00 Axing

Podobne gniazdo antenowe RTV-SAT SSD 2-00 Axing łączy sieć rozprowadzającą sygnały radiowe i telewizyjne DVB-T oraz sygnały satelitarne z odbiornikami. Gniazdo antenowe SSD 2-00 Axing może być stosowane w instalacjach antenowych DVB-T, telewizji kablowej i telewizji satelitarnej. Gniazdo antenowe 5246 Televes jest przeznaczone do stosowania w sieciach abonenckich z przesyłaniem sygnałów radiowych i telewizyjnych w zakresie częstotliwości 47-862MHz oraz sygnałów satelitarnych w zakresie 950-2200MHz. W paśmie kanału zwrotnego (częstotliwości 5-47MHz) wyjścia R i TV wykazują tłumienie sygnału poniżej 8dB. Jest to gniazdo końcowe przeznaczone do instalacji typu gwiazda. Gniazdo może być montowane podtynkowo z maskownicą 5443 i natynkowo z tą samą maskownicą 5443 i puszką natynkową 5442.

Przykładowa instalacja multiswitchowa

Schemat przykładowej instalacji multiswitchowej z zastosowaniem przełącznika z 8 wejściami TV-SAT i 1 wejściem TV naziemnej przedstawiono na poniższym rysunku.

Instalacja z multiswitchem 9x8 Televes
Instalacja antenowa z multiswitchem 9x8 7438 Televes i anteną naziemną

Na schemacie przedstawiono dwie anteny satelitarne np. 7901 Televes lub 7534 Televes do odbioru sygnałów z dwóch satelitów. Z antenami współpracują dwa konwertery typu quattro, np. 7477 Televes. Sygnały z wyjść konwerterów quattro są doprowadzone do wejść multiswitcha 7438 Televes. Rozwiązaniem alternatywnym może być doprowadzenie sygnałów z dwóch konwerterów zamocowanych przy jednej antenie w układzie tzw. "zeza".

Na powyższym rysunku pokazano, że do wejścia telewizji naziemnej w multiswitchu podłączono antenę zewnętrzną Dat HD Boss 1495 Televes. I takie rozwiązanie może być stosowane w przypadku korzystnej sytuacji odbiorczej przy minimalnych wymaganiach dotyczących ilości odbieranych programów. W praktyce jednak wymaga się wprowadzenia do instalacji większej ilości programów radiowych i telewizyjnych. W takim przypadku do wejścia naziemnego multiswitcha można doprowadzić sygnał ze strojonego, wielokanałowego wzmacniacza antenowego z podłączoną anteną radiową i antenami telewizyjnymi. Wzmacniacz taki umożliwia selektywną obróbkę poszczególnych sygnałów oraz ustawienie poziomu odpowiedniego do wymagań multiswitcha.

Sygnały z wyjść multiswitcha należy doprowadzić do gniazd antenowych zamontowanych w poszczególnych mieszkaniach. W tych gniazdach następuje rozdział sygnałów radiowych, telewizji satelitarnej i telewizji naziemnej odpowiednio do wyjść R, SAT i TV.

Do prawidłowej pracy systemu niezbędne jest podłączenie zasilacza, który służy zarówno do zasilania multiswitcha, jak i konwerterów satelitarnych quattro przy antenach. Teoretycznie rzecz ujmując multiswitch mógłby oczywiście pracować dzięki napięciu zasilającemu z tunerów satelitarnych. Jednak odrębny zasilacz gwarantuje stabilną pracę instalacji, gdy wszystkie tunery satelitarne są wyłączone i zapewnia w ten sposób ciągły odbiór radia i telewizji naziemnej DVB-T.

W tym układzie mogą być stosowane oczywiście i multiswitche o innej ilości wyjść. Ilość wyjść decyduje jedynie o ilości możliwych do podłączenia tunerów satelitarnych. Równie dobrze w tym samym układzie mogą być zastosowane następujące multiswitche o większej ilości wyjść.

Instalacja z multiswitchem końcowym
Instalacja z 32-wyjściowym multiswitchem końcowym 7381 Televes

W przypadku multiswitcha 32-wyjściowego pracującego w przedstawionej na powyższym rysunku instalacji może zapewnić sygnał satelitarny w 4 gniazdach w każdym mieszkaniu klatki schodowej budynku 4-kondygnacyjnego, gdy na każdej kondygnacji są po dwa mieszkania. A zatem na podstawie tego samego schematu może być zbudowana zarówno antenowa instalacja indywidualna w domu jednorodzinnym, jak i antenowa instalacja zbiorowa obejmująca całą klatkę schodową budynku wielorodzinnego. To tylko kwestia wyboru multiswitcha o potrzebnej ilości wyjść.

Autor: Aleksy Kordiukiewicz

Ofertę sprzętu do odbioru telewizji satelitarnej wraz z opisami, fotografiami i kartami katalogowymi można obejrzeć w naszym katalogu internetowym.