Elementy instalacji antenowej RTV
O tym, jaki będzie odbiór sygnałów radiowych i telewizyjnych, w znacznej mierze decydują elementy instalacji antenowej. Pierwszym i najważniejszym elementem jest antena. To ona decyduje o jakości sygnału, jaki jest dalej obrabiany i rozprowadzany w instalacji antenowej. Jeżeli sygnał z anteny będzie marnej jakości, to nie pomogą najlepsze wzmacniacze i filtry. Dalej odebrane sygnały trzeba jakoś zsumować i wzmocnić w celu skompensowania tłumienia występującego w antenowej instalacji rozdzielczej. Do tego celu potrzebne są zwrotnice antenowe, wzmacniacze antenowe i różnorodny osprzęt bierny. Na każdym kroku coś można zepsuć stosując niewłaściwie dobrane materiały i urządzenia.
1. Anteny telewizyjne DVB-T
Ogólnie anteny do odbiorczej instalacji antenowej wybiera się według wymaganej klasy zysku i połączonej z tym kierunkowości. Kierunkowość przy antenach z niskim zyskiem może być różna dla płaszczyzn poziomej i pionowej. Przy antenach o dużej skuteczności ogólnie występuje duża kierunkowość w obu płaszczyznach. Ze względu zaś na szerokość pasma dokonuje się podziału na anteny kanałowe, anteny wielokanałowe, anteny pasmowe i anteny wielopasmowe. Do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T muszą być stosowane anteny pracujące w zakresie częstotliwości UHF, obejmujące kanały 21-60.
Przy wyborze anteny należy uwzględnić kilka czynników decydujących o natężeniu pola elektromagnetycznego w miejscu odbioru. Najważniejsze to:
- moc nadajników oraz charakterystyka anten nadawczych,
- wysokość posadowienia anten nadawczych,
- ukształtowanie terenu oraz rodzaj zabudowy między nadajnikiem i anteną odbiorczą.
W miejscach o dużym natężeniu pola elektromagnetycznego, a więc w pobliżu nadajników, można próbować zastosować anteny pokojowe. Anteny te charakteryzują się jednak z reguły niskim zyskiem energetycznym i małą kierunkowością. Stąd też producenci często wstawiają silne wzmacniacze antenowe, które najczęściej bardziej szkodzą, niż pomagają. Należy pamiętać również, że rozkład pola elektromagnetycznego wewnątrz pomieszczeń jest bardzo nierównomierny chociażby ze wzgledu na obecność wielu sygnałów odbitych. Nie można jednak wykluczać stosowania tego typu anten, chociaż należy liczyć się z ich silną podatnością na zakłócenia. Już samo chodzenia mieszkańca po pokoju może powodować poważne zakłócenia odbioru.
Znacznie lepsze efekty przynosi stosowanie anten zewnętrznych. Przykładem uniwersalnej, szerokopasmowej anteny jest DIGITactiva firmy Telkom Telmor. Ta szerokopasmowa, zewnętrzna antena telewizyjna jest przeznaczona do odbioru sygnałów naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T w zbiorowych oraz indywidualnych instalacjach antenowych.
Antena TV szerokopasmowa DIGITactiva Telmor
Konstrukcja anteny zapewnia równomierne wzmocnienie odbieranych sygnałów w całym zakresie częstotliwości. Antena dvb-t DIGITactiva jest dedykowana do obszarów o średnich poziomach odbieranych sygnałów telewizyjnych. Niezły współczynnik promieniowania tył/przód (kierunkowości) zapewnia niewrażliwość anteny na sygnały odbite od przeszkód znajdujących się za anteną.
Charakterystyka antena szerokopasmowej DIGITactiva Telmor
Antena telewizyjna DIGITactiva Telmor jest przeznaczona do poziomego montażu na ścianach budynków, balkonach, dachach. Wielostronność zastosowań anteny wynika stąd, że może być również montowana na przyczepach kempingowych (możliwość zasilania napięciem stałym 12V). Antena wykonana jest z wysokiej jakości tworzywa ABS, zaś kroploszczelna obudowa gwarantuje bardzo dużą trwałość.
Dużą popularnością cieszą się róznego rodzaju anteny siatkowe i anteny reflektorowe. Przykładem uniwersalnej, szerokopasmowej anteny reflektorowej jest ASR Classic P20 firmy Telkom Telmor. Ta szerokopasmowa, zewnętrzna antena telewizyjna jest przeznaczona do odbioru sygnałów telewizji cyfrowej DVB-T i cyfrowego sygnału radiowego DAB. Antena ASR Classic może być stosowana w zbiorowych oraz indywidualnych instalacjach antenowych.
Antena TV szerokopasmowa ASR Classic P20 Telmor
Reflektorowa antena telewizyjna dvb-t ASR Classic P20 Telmor jest szczególnie przydatna na obszarach, gdzie z jednego kierunku lub z kilku kierunków zbliżonych do siebie jest nadawanych kilka programów telewizyjnych. Rozwartość wiązki w płaszczyźnie poziomej wynosi 40 stopni dla 3dB.
Charakterystyka kierunkowości anteny ASR Classic Telmor
Z bardzo wielu typów anten najbardziej rozprzestrzeniły się w różnych modyfikacjach anteny typu "Yagi" charakteryzujące się najkorzystniejszymi właściwościami elektrycznymi i stosunkiem cena/skuteczność. Często przy klasyfikacji anten jest podawana liczba elementów półfalowych. Przy modyfikacjach - zwłaszcza w zakresie UHF - najlepszą możliwością klasyfikacji anten jest podawanie zysku.
Zysk maksymalny tzw. anteny jednokanałowej i anteny szerokopasmowej nie różni się praktycznie przy jednakowej wielkości budowy (długości) lub różni się w sposób pomijalnie mały. Mniejszy obszar zastosowań anten wąskopasmowych wyraża się w dopasowaniu. Anteny wąskopasmowe we wszystkich przypadkach dają jednak lepszy przeciętny stosunek promieniowania przód/tył, niż anteny szerokopasmowe. Zatem w pewnych sytuacjach jest to właściwe kryterium eliminacji zakłóceń. Anteny o małym zysku i małej kierunkowości mogą być stosowane na obszarach odbiorczych dobrze zasilanych, bez wpływu zakłóceń (w polach prawie jednorodnych). Anteny (zestawy anten) z dużym zyskiem i dużą kierunkowością są stosowane zasadniczo przy silnych wpływach zakłóceń.Przykładem ciekawej anteny telewizyjnej typu Yagi jest antena V Zenit firmy Televes przedstawiona na poniższej fotografii. Dzięki swojej konstrukcji antena telewizyjna V Zenit TELEVES charakteryzuje się szczególnie dużym zyskiem, co gwarantuje odbiór programów w najwyższej jakości. Ma wbudowany symetryzator i filtr przeciw zakłóceniom LTE 800MHz/4G.
Antena dvb-t V Zenit Televes
V Zenit TELEVES to profesjonalna antena przeznaczona do odbioru sygnału naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T pracująca w paśmie UHF (kanały 21-60). Zastosowana technologia CSG (Channel Selection Geometry - geometria wyboru kanału) umożliwia skonfigurowanie filtru poprzez zmianę geometrii anteny. Zmiana ustawienia direktorów umożliwia zmianę charakterystyki częstotliwości anteny, sytuując górną granicę pasma w kanale 58, 59 lub 60.
Technologia CSG na przykładzie anteny V Zenit Televes
Przykładem doskonale dopracowanej kierunkowej anteny telewizyjnej jest Dat HD Boss 1495 hiszpańskiej firmy Televes. Antena dvb-t Dat HD Boss 1495 TELEVES jest przeznaczona do odbioru sygnałów naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T pracujących w zakresie pasma UHF (k.21...69). Antena DAT HD BOSS została zaprojektowana do pracy w trybie aktywnym - automatycznym (BOSS-Tech) lub w trybie biernym (bez doprowadzenia napięcia zasilającego do anteny). W przypadku pracy w trybie automatycznym wystarczy podłączyć antenę antenę i urządzenie BOSS-Tech automatycznie dostosuje sygnał wyjściowy do optymalnego poziomu (Balanced Output Signal System) niezależnie od poziomów odbieranych sygnałów telewizyjnych. Antena zatem łatwo dostosowuje się do różnych warunków odbioru i zapewnia stale wysoką jakość odbioru.
Antena TV typu YAGI Dat HD Boss 1495 Televes
Antena telewizyjna Dat HD Boss 1495 Televes charakteryzuje się bardzo dobrą kierunkowością. Jest to cecha bardzo przydatna w przypadku występowania silnych nadajników pracujących na zbliżonych kanałach, co zdarza się w obszarach przygranicznych. Problem ten może pojawiać się również w przypadku nadajników doświetlających pracujących na tych samych kanałach. W pewnych warunkach sygnał docierający z opóźnieniem może czasami być wręcz pomocny, jednak czasami może też zakłócać odbiór. Rozwiązaniem tego problemu jest stosowanie anten o dużym współczynniku kierunkowości. Im większa jest kierunkowość anteny, tym lepiej odbiera ona sygnały pożądane i tym bardziej eliminuje niepożądane. W przypadku anteny Dat HD Boss 1495 Televes należy jeszcze podkreślić fakt, iż różnej długości direktory eliminują echa pochodzące z sygnałów odbitych od podłoża. Duża kierunkowość jest przydatna również w przypadku konieczności eliminowania różnego rodzaju zakłóceń przemysłowych.
Charakterystyka zysku i kierunkowości anteny Dat HD Boss 1495 Televes
Antena dvb-t Dat HD Boss Televes może być z powodzeniem stosowana również w pobliżu nadajników telefonii komórkowej, jest bowiem wyposażona w filtry eliminujące zakłócenia pochodzące z pasm telefonii komórkowej GSM (tzw. GSM Rejector).
Już w zasadzie jako ciekawostkę można podać, że najwyższa jakość wykonania i bardzo dobre parametry zapewniają wieloletnią stabilną pracę i estetyczny wygląd anteny Dat HD Boss 1495 Televes. Wystarczy zresztą porównać ją organoleptycznie z jakąkolwiek inną anteną. Antena Dat HD Boss została wykonana bowiem z najwyższej jakości materiałów:
- części plastykowe są wykonywane z grubego ABS odpornego na promieniowanie UV,
- części aluminiowe są cynowane, dzięki czemu nie podlegają utlenianiu,
- elementy mocujące są odlewane z ZAMAKu, dzięki czemu nie korodują.
Nie przypadkiem wspominamy o wysokiej jakości wykonania. Trzeba pamiętać bowiem, że lepsze parametry elektryczne, to lepsza jakość odbioru. Lepsze parametry mechaniczne i lepsze wykończenie, to dłuższa praca anteny. Przy zakupie warto zwrócić uwagę na ogólną jakość wykończenia anteny, na jakość i grubość zastosowanych tworzyw sztucznych, czy na obecność powłok galwanicznych. Na pewno się to opłaci; anteny nie kupujemy przecież na dwa, czy trzy lata.
2. Zwrotnice antenowe RTV
Zwrotnice antenowe są stosowane w instalacji antenowej, jeżeli do wspólnego (długiego) przewodu odprowadzającego sygnały antenowe należy podłączyć dwie lub więcej anten. Jest to realizowane przy dużych odległościach najczęściej z powodu oszczędności na kosztach kabla. Ponadto zwrotnice antenowe stosuje się, gdy wzmacniacz antenowy ma tylko jedno wejście lub wtedy, gdy do wielu wejść należy podłączyć każdorazowo po kilka anten odbiorczych. Należy przy tym pamiętać, że podłączone anteny mogą współpracować ze wzmacniaczami wstępnymi (przedwzmacniaczami). Mogą to być przedwzmacniacze montowane w puszkach antenowych lub przedwzmacniacze rurkowe montowane tuz przy antenach. We wszystkich takich przypadkach zwrotnica powinna mieć możliwość przepuszczania napięcia zasilającego w kierunku anteny.
A zatem zwrotnica antenowa ma za zadanie selektywnie łączyć różne zakresy częstotliwości. Dzięki selektywnemu sposobowi działania nie powstaje wzajemne oddziaływanie zwrotne pomiędzy poszczególnymi wejściami. W zakresie przepuszczania występuje tylko stosunkowo małe tłumienie (w przeciwieństwie do sumowania szerokopasmowego). Przy zwrotnicach antenowych i filtrach rozróżnia się wykonania zestrojone fabrycznie i ustawiane przez użytkownika oraz przeznaczone do montażu zewnętrznego i wewnętrznego. W ofertach są do dyspozycji zwrotnice antenowe z dwoma wejściami, aż do prawie nieograniczonej ilości wejść dla wszystkich wyobrażalnych przypadków zastosowań. Przy zakresach częstotliwości wejściowych rozróżnia się między zwrotnicami pasmowymi obejmującymi część pasma i zwrotnicami kanałowymi.
Zwrotnica antenowa 3-wejściowa 4040 Televes
Przedstawiona na powyższym rysunku zwrotnica antenowa 4040 Televes jest przeznaczona do sumowania sygnałów antenowych radiowych i telewizyjnych. Zwrotnica antenowa 4040 Televes ma 3 wejścia do sumowania sygnału BI/FM (47-108MHz), BIII/DAB (174-254MHz) i UHF (470-862MHz). Urządzenie ma solidna obudowę z ABS przystosowaną do montażu na maszcie za pomocą opaski zaciskowej. Na wejściach i wyjściu zastosowano wygodne w montażu złącza typu Easy F.
Coraz częściej w jednej instalacji antenowej przesyła się sygnały naziemne RTV i sygnały telewizji satelitarnej. Do sumowania sygnałów DVB-T i TV-SAT są stosowane specjalne zwrotnice antenowe. Przykład takiej zwrotnicy RTV-SAT przedstawiono na poniższym rysunku.
Zwrotnica SAT-MATV 7452 Televes
Zwrotnica antenowa SAT-MATV 7452 TELEVES jest przeznaczona do sumowania sygnałów RTV i SAT. Ma 2 wejściowe gniazda F (SAT 950-2150MHz, RTV 5-862MHz) i jedno gniazdo wyjściowe. Zwrotnica antenowa 7452 Televes jest urządzeniem dwukierunkowym - może pracować również jako rozgałęźnik. Ponadto przenosi napięcie zasilania do konwertera satelitarnego.
3. Wzmacniacze antenowe RTV
Głównym zadaniem wzmacniaczy antenowych RTV jest kompensowanie tłumienia występującego między anteną i złączem odbiornika. Należy przy tym pamiętać, żeby wzmacniacz antenowy był instalowany możliwie najbliżej anteny, gdzie stosunek sygnału do szumu jest najwyższy. Wzmacniacz antenowy może również służyć do podniesienia poziomu sygnału antenowego przy zbyt małym natężeniu pola elektromagnetycznego. W przypadku urządzeń selektywnych łatwo jest wyrównywać poziomy poszczególnych sygnałów.
Przy wyborze wzmacniaczy antenowych do instalacji odbiorczej należy rozróżniać między wzmacniaczami wstępnymi umieszczanymi w bezpośredniej bliskości anteny i wzmacniaczami głównymi umieszczanymi już wewnątrz budynków. Umieszczane przy antenie przedwzmacniacze mają bardzo mały współczynnik szumów i są stosowane przy bardzo niskich poziomach antenowych. (Najlepszy współczynnik sygnał/szum jest na wyjściu anteny.) Wzmacniacze główne służą odpowiednio do wzmocnienia sygnałów w budynku, do wyrównywania wszystkich powstających w instalacji antenowej strat (tłumień) aż do urządzenia odbiorczego.
Kanałowe wzmacniacze antenowe DVB-T są stosowane przy podwyższonych wymaganiach selektywnościowych (podnoszenie poziomu sygnału pochodzącego ze słabego nadajnika telewizyjnego przy równoczesnym istnieniu silnego nadajnika bliskiego). Spotyka się wzmacniacze kanałowe w wersji na 1 kanał, jak też i wielokanałowe. W przypadku tych ostatnich coraz częściej stosuje się elektroniczne dostrajanie do poszczególnych kanałów. Najczęściej w praktyce są stosowane wzmacniacze antenowe szerokopasmowe, wielozakresowe i wielokanałowe (strojone).
Pokazany powyżej wzmacniacz antenowy AWS-143ST AMS jest przeznaczony do niewielkich domowych instalacji antenowych. Umożliwia rosnące wraz z częstotliwością wzmocnienie sygnału antenowego i jego rozdział do trzech odbiorników TV. Podział sygnału nie jest równomierny i na wyjściu A jest wyższy o 3,5-4dB od poziomu na wyjściach B i C. Stąd też sygnał z wyjścia A można przesyłać na większą odległość. Należy również pamiętać, że poziomy sygnałów doprowadzanych do wejścia tego urządzenia powinny być możliwie zbliżone do siebie. Wzmacniacz zapewnia automatyczne podłączenie zasilania +12V po kablu do przedwzmacniacza zamontowanego przy antenie. Sam również może być zasilany po kablu koncentrycznym podłączonym do wyjścia A (z oznaczeniem DC). Takie rozwiązanie wymaga zastosowania zasilacza z separatorem zasilania (zwrotnicą zasilającą).
Z kolei wzmacniacz rozgałęźny AWS-1144 AMS umożliwia wzmocnienie sygnału i jego równomierny podział do czterech odbiorników TV. Regulacja wzmocnienia odbywa się pomiędzy stopniami, co korzystnie wpływa na właściwości szumowe. Wzmacniacz antenowy AWS-1144 AMS może być również zasilany po kablu koncentrycznym (takie rozwiązanie wymaga zastosowania zasilacza z separatorem zasilania). Ponadto zapewnia automatyczne podłączenie zasilania +12V po kablu do przedwzmacniacza zamontowanego przy podłączonej antenie.
Znacznie większe możliwości stwarzają wzmacniacze wielokanałowe selektywnie strojone. Przykładem takiego urządzenia jest przedstawiony na poniższej fotografii WWK-861 firmy Telkom Telmor.
Wzmacniacz antenowy dvb-t WWK-861 Telmor
Wzmacniacz antenowy dvb-t WWK-861 Telmor jest dedykowany do trudnych warunków odbioru sygnałów RTV, w których występują sygnały o zróżnicowanych poziomach, nadawane z kilku kierunków. Zastosowanie WWK-861 umożliwia selektywne wyrównanie poziomów odbieranych sygnałów, ma bowiem 6 przestrajanych torów kanałowych w zakresie UHF. Zastosowane rozwiązania sprawiają, że wzmacniacz antenowy WWK-861 łączy w sobie funkcje zwrotnicy antenowej oraz selektywnej obróbki sygnałów wejściowych. Ponadto umożliwia automatyczne wykrywanie i zasilanie przedwzmacniaczy antenowych na wejściach UHF1-UHF3.
Wzmacniacz antenowy wielokanałowy WWK-861 Telmor może być stosowany samodzielnie w antenowych instalacjach indywidualnych, jako część satelitarnej instalacji multiswitchowej lub część prostej stacji czołowej do antenowych instalacji zbiorowych. Dzięki temu może być z powodzeniem stosowany w domkach jednorodzinnych, rezydencjach, małych hotelach, pensjonatach, domach wypoczynkowych, szkołach, szpitalach itp. budynkach.
Również popularna w Polsce hiszpańska firma Televes oferuje podobne pod względem funkcjonalności urządzenie. Przedstawiony na poniższej fotografii wzmacniacz antenowy wielokanałowy Avant3 5327 jest przeznaczony do instalacji antenowych służących do odbioru sygnałów naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T. Jest on przeznaczony do trudnych warunków odbioru sygnałów RTV, w których występują sygnały o zróżnicowanych poziomach. Zastosowanie takiego wzmacniacza umożliwia odbiór tych sygnałów oraz selektywne wyrównanie ich poziomów.
Wzmacniacz antenowy strojony Avant3 5327 Televes
Wzmacniacz Avant3 nr ref. 5327 Televes ma 2 wejścia UHF z dwoma ustawieniami filtrów (2-3 lub 5-0). Każdy filtr w zakresie UHF jest rozszerzalny do 7 kanałów, co umożliwia wspólne wzmacnianie sygnałów nadawanych na zbliżonych kanałach i z podobną mocą. Również selektywne wejście VHF można rozszerzyć do 28MHz. Wszystkie tory sygnałowe są wyposażone w automatyczną regulację wzmocnienia, co zapewnia stabilność sygnału wyjściowego. Wzmacniacz może być programowany za pomocą specjalnego programatora lub prostego i łatwego w obsłudze dedykowanego programu komputerowego.
4. Rozgałęźniki antenowe
Rozgałęźniki antenowe są przeznaczone do rozdzielania sygnału z jednego wejścia na wiele wyjść z małymi stratami. Sygnał po rozdzieleniu jest przekazywany do kilku przewodów, do których mogą być podłączone gniazda antenowe (system gwiaździsty). Nowoczesne rozgałęźniki budowane w technice linii mikropaskowych mają małe tłumienia przelotowe (poza nieuniknionym spadkiem poziomu o 3dB wynikającym z podziału mocy) oraz posiadają właściwości izolacji poszczególnych wyjść.
W praktyce najczęściej są spotykane podziały dwukrotne, trzykrotne i czterokrotne.
W wyniku znacznego rozpowszechnienia się instalacji antenowych typu gwiazda - coraz częściej spotyka się również rozgałęźniki antenowe 6-krotne i 8-krotne (czasami 5-krotne i 10-krotne).
W celu zwielokrotnienia rozdziału można oczywiście łączyć kaskadowo wiele rozgałęźników. Należy pamiętać również o tym, że rozgałęźniki antenowe są urządzeniami odwracalnymi. Mogą zatem być stosowane jako szerokopasmowe sumatory antenowe.
5. Gniazda antenowe abonenckie
Zasadniczym zadaniem antenowego gniazda abonenckiego jest rozdział sygnałów radiofonicznych i telewizyjnych oraz skierowanie ich na oddzielne wyjścia. Gniazdo antenowe abonenckie jest zespołem szerokopasmowych sprzęgaczy kierunkowych i filtrów zapewniających wydzielenie sygnałów radiofonicznych i telewizyjnych. W znacznej mierze o parametrach elektrycznych antenowej instalacji zbiorowej decyduje gniazdo abonenckie.
Gniazda antenowe służą do podłączania urządzeń odbiorczych w mieszkaniu. Złącza do urządzeń odbiorczych najczęściej odpowiadają systemowi wtykowemu IEC. W przypadku gniazd przystosowanych do przenoszenia sygnałów pierwszej p.cz. satelitarnej z reguły stosuje się złącza F. Za pomocą różnych wykonań złącz wyjściowych w gnieździe w postaci wtyku względnie gniazdka dla telewizji i radia uzyskuje się niezamienialność złącz dla urządzeń odbiorczych przy stosowaniu jednego tylko typu sznura abonenckiego. Układ elektroniczny gniazdek jest umieszczany w ekranowanych korpusach.
Coraz częściej w antenowych instalacjach zbiorowych przesyła się sygnały satelitarne. Aby można je było doprowadzić do tunerów satelitarnych, należy zastosować odpowiednie gniazda z wyjściem satelitarnym. Przedstawione powyżej gniazdo antenowe 5246 Televes jest przeznaczone do sieci z przesyłaniem sygnałów radiowych i telewizyjnych w zakresie 47-862MHz oraz sygnałów satelitarnych w zakresie 950-2200MHz. Jest to gniazdo antenowe końcowe przeznaczone do instalacji typu gwiazda. Może być stosowane zarówno w instalacjach antenowych DVB-T + TV-SAT w domach jednorodzinnych, jak i w antenowych instalacjach zbiorowych z multiswitchami.
6. Tłumiki, filtry i przełączniki w instalacji antenowej
Przy zbyt wysokich poziomach sygnałów uzyskiwanych z anteny stosuje się tłumiki antenowe. Najczęściej są to tłumiki antenowe regulowane, które zapewniają zmianę wartości tłumienia przez użytkownika. Chociaż zdarzają się również tłumiki antenowe stałe z określoną przez producenta wartością tłumienia sygnału antenowego. Tłumiki antenowe najczęściej są stosowane na wejściach wzmacniaczy w celu zapobieżenia przesterowaniu.
W różnych miejscach instalacji antenowej, najczęściej na początku, stosuje się różnego rodzaju filtry antenowe. Filtry zaporowe służą do blokowania częstotliwości niepożądanych. Filtry przepustowe umożliwiają przejście tylko pożądanego zakresu częstotliwości i blokują wszystkie inne częstotliwości. Również przy filtrach istnieją wykonania ustawione na stałe i regulowane przez użytkownika.
Ciekawym urządzeniem jest przełącznik sygnałów TVK i DVB-T. Często zdarza się możliwość równoczesnego odbioru sygnałów telewizji kablowej TVK i naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T. Jeżeli sygnały z tych dwóch źródeł są przesyłane na tych samych lub zbliżonych kanałach, dochodzi do wzajemnego zakłócania się.
Przełącznik tvk/dvb-t MST-01 AMS
Mikroprocesorowy przełącznik MST-01 AMS umożliwia podłączenie dwóch źródeł sygnału do jednego odbiornika telewizyjnego i zdalne przełączanie między nimi za pomocą dowolnego pilota podczerwieni. Urządzenie można zastosować w przypadku wyboru sygnału z sieci kablowej oraz naziemnej telewizji cyfrowej. Przełącznik umożliwia również odbiór sygnałów DVB-T z kilku nadajników emitujących sygnał na tych samych lub sąsiednich kanałach. W przypadku sumowania takich sygnałów za pomocą rozgałęźnika lub zwrotnicy odbiór nie będzie możliwy z powodu wzajemnego zakłócania się.
Przełącznik MST-01 AMS rozpoznaje sygnały z różnych pilotów zdalnego sterowania i działa niezależnie od sposobu kodowania i modulacji stosowanej przez te piloty. Oznacza to, że może być sterowany za pomocą wiązki podczerwieni z dowolnego pilota odbiornika TV, DVD, SAT, itp. Przełączenie następuje po przytrzymaniu dowolnego klawisza w pilocie przez 3 sekundy. Zalecane jest oczywiście wykorzystywanie klawiszy funkcyjnych nie zmieniających ustawień odbiornika.
7. Zabezpieczenie przepięciowe
Przez globalne ocieplenie mamy każdego wzrost intensywnych zjawisk atmosferycznych. Z tym związane jest coraz częstsze występowanie burz i wyładowań atmosferycznych. Powstają przy tym intensywne pola elektromagnetyczne, które w odległości ponad 100m potrafią zniszczyć podłączone do anteny urządzenia elektroniczne. Mogą to być multiswitche, konwertery satelitarne, odbiorniki i sprzęt telewizyjny. Wytwarzane przez pola elektromagnetyczne impulsy elektryczne bez przeszkód przedostają się przez kabel współosiowy do urządzeń elekgronicznych.
Budując dowolną instalację antenową warto więc pamiętać o zabezpieczeniu przepięciowym. Przykładem takiego urządzenia jest zabezpieczenie antenowe przepięciowe SZU 6-02 Axing przeznaczone do ochrony elementów instalacji antenowych, w tym multiswitchów satelitarnych, wzmacniaczy antenowych, tunerów satelitarnych oraz odbiorników telewizyjnych przed skutkami wyładowań atmosferycznych. Zabezpieczenie takie powinno być podłączone bezpśrednio do każdego wejścia multiswitcha lub też bezpośrednio do każdego wyjścia konwertera. Podobnie należy zabezpieczać wejścia wzmacniaczy antenowych. Wyładowania atmosferyczne mogą bowiem nieodwracalnie uszkodzić podłączone do anteny urządzenie.
Zabezpieczenie przepięciowe SZU 6-02 F Axing
Gdy w kablu koncentrycznym między żyła a ekranem zostanie przekroczona określona wartość napięcia (około 50V), wówczas w urządzeniu SZU 6-02 Axing w gazie lampy wyładowczej powstaje wyładowanie, które zwiera prąd udarowy i energia przepięcia jest rozładowywana, zanim jego niszczące oddziaływanie przedostanie się do następnych urządzeń. Obciążalność prądowa zabezpieczenia SZU 6-02 wynosi do 4500A przy czasie reakcji 8/20us. Gdy przepięcie znika, lampa gazowa przechodzi z powrotem w normalny tryb pracy.
8. Kabla koncentryczny i złącza do instalacji antenowej
Wybór kabla do antenowej instalacji odbiorczej zależy od tłumień w różnych zakresach częstotliwości. Te wartości tłumień określają budowę kabla i ostatecznie jego średnicę. W przypadku instalacji antenowych do stałego układania stosowane są przewody o średnicy żyły środkowej 1,02 - 1,13mm i o średnicy zewnętrznej około 7mm. Takie przewody mają wartości tłumienia między 1dB/100m przy częstotliwości 1MHz i około 28-32dB/100m przy 2150MHz. Dielektryk jest obecnie wykonywany przez liczących się producentów metodą spieniania fizycznego poprzez wstrzykiwanie azotu do polietylenu pod wysokim ciśnieniem. Dzięki temu kable ze spienionym dielektrykiem są odporne na wilgoć i mogą być stosowane na zewnątrz.
W ostatnich czasach dużą popularność zdobyły dwa typy kabli koncentrycznych. Są to kable typu triset i tri-shield. Różnią się one w zasadzie tylko budową ekranu i wynikającym stąd współczynnikiem ekranowania.
W kablach typu triset ekran jest wykonany z dwustronnej folii Al/Pet/Al przyklejonej do dielektryka oraz z oplotu o gęstości nawet 90%. Z kolei w kablach tri-shield ekran jest wykonany z folii Al/Pet przyklejonej do dielektryka, z oplotu o gęstości 70-80% oraz dodatkowej folii Al/Pet przyklejonej do powłoki zewnętrznej. Zastosowanie tej dodatkowej folii sprawia, że kable tri-shield mają z reguły lepszą skuteczność ekranowania. Dzięki temu mogą być z powodzeniem stosowane w rozbudowanych instalacjach multiswitchowych, gdzie występuje konieczność prowadzenia na większe odległości wielu kabli obok siebie.
Do części zewnętrznej instalacji antenowej są przeważnie zalecane kable z powłokami zewnętrznymi uodpornionymi na promieniowanie ultrafioletowe. Warunki te spełniają kable z powłokami polietylenowymi. Jeżeli kable będą układane w ziemi, to wskazane jest również, aby były to kable żelowane.
Kabel koncentryczny zewnętrzny SAT-1,15 Digital
Przykładem takiego kabla antenowego, który może być stosowany na zewnątrz w trudnych warunkach, jest SAT-1,15 Digital z ekranowaniem typu triset. Powłoka kabla jest wykonana z czarnego polietylenu odpornego na promieniowanie ultrafioletowe oraz na czynniki atmosferyczne. Wypełnienie ośrodka kabla specjalnym żelem zabezpiecza przed ewentualną penetracją wody. Dielektryk jest wykonany metodą spienienia fizycznego polietylenu, co dodatkowo zapewnia dużą odporność na wilgoć. Kabel koncentryczny SAT 1.15 Digital może być układany bezpośrednio w ziemi, w kanalizacji kablowej lub na zewnątrz budynków.
Do podłączania urządzenia odbiorczego są stosowane elastyczniejsze kable ze średnicą zewnętrzną ok. 5mm. Mają one nieco większe wartości tłumienia, które jednak przy małych długościach praktycznie mogą być pominięte. Należy również nadmienić, iż żyła wewnętrzna kabla nie musi być koniecznie wykonywana w postaci linki wielodrutowej. Wynika to z powodu stosunkowo małych wymagań dotyczących elastyczności kabla przyłączeniowego. Nie podlega bowiem zbyt częstym zgięciom kabel łączący duży telewizor z gniazdem antenowym umieszczonym w ścianie.
W praktyce najczęściej stosuje się gotowe kable połączeniowe (sznury abonenckie). Stosownie do wymagań dotyczących całkowitego ekranowania instalacji antenowych powinny być one wykonywane z kabla współosiowego w podwójnym ekranie (oplot plus folia). Stosowane złącza współosiowe powinny również zapewniać skuteczne ekranowanie. Końcówki sznura abonenckiego przeznaczonego do klasycznych gniazd antenowych mają zawsze postać wtyku i nasadki IEC. Dzięki temu jest zapewniona niezamienialność złącz urządzeń. Ponadto takie kable połączeniowe mogą być stosowane również jako przedłużacze.
W tym miejscu warto też wspomnieć o powszechnie stosowanych złączach typu F75. Bardzo popularne są wtyki nakręcane, nie wymagają one bowiem żadnych narzędzi montażowych. Warto jednak stosować wtyki wykonywane za pomocą obróbki skrawaniem. Przykładem takiego złącza jest wtyk CFS 0-00 szwajcarskiej firmy Axing. Jest to wysokiej jakości wkręcany wtyk z najlepszymi parametrami technicznymi, który w procesie produkcyjnym jest wykrawany z jednego kawałka mosiądzu i następnie niklowany.
Wtyk F nakręcany 7mm CFS 0-00 AXING do kabla typu CTF-113
Niestety wielu dostawców marnych wtyków F również mówi o wysokiej jakości. Jednak wytwarzane w procesie odlewów wysokociśnieniowych wtyki F są przeciętnej jakości i łatwiej ulegają uszkodzeniom niż porządne wtyki F. Wysokiej jakości wtyki F są wykrawane (radełkowane) z jednego kawałka metalu. Również długość wtyku F (18mm przy wtyku standardowym i 20mm przy wtyku wysokiej jakości) nie jest bez znaczenia, ponieważ więcej gwintu wewnętrznego zapewnia kontakt z większą powierzchnią kabla współosiowego i w ten sposób daje pewniejsze mocowanie. Małowartościowe odlewane ciśnieniowo wtyki F można rozpoznać między innymi po spoinie formy ciśnieniowej na grillowej powierzchni, po mniejszej długości lub po zaokrąglonych ząbkach powierzchni grillowej.
Autor: Aleksy Kordiukiewicz
Więcej o elementach biernych stosowanych w antenowych instalacjach zbiorowych i indywidualnych piszemy w artykule "Elementy Antenowej Instalacji Zbiorowej". Podajemy tam również definicje najważniejszych parametrów.
